Νόσος του Parkinson

Η νόσος του Πάρκινσον είναι μια προοδευτική νευροεκφυλιστική διαταραχή, που σχετίζεται με τη δυσλειτουργία ή απώλεια των ντοπαμινεργικών νευρώνων στον εγκέφαλο, την έλλειψη ντοπαμίνης, και το σχηματισμό παθολογικών σωματιδίων-πρωτεϊνών, των Lewy Bodies, στους νευρώνες. Αποτελεί μια ιδιοπαθή νόσο του νευρικού συστήματος, που χαρακτηρίζεται από κινητικές και μη κινητικές εκδηλώσεις. Η νόσος έχει περιγραφεί ήδη από το 1817, από τον James Parkinson. Έχει συνδεθεί με σημαντική ανικανότητα και χαμηλή ποιότητα ζωής. 

Η ηλικία αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου, παρόλο που 10% των ατόμων που νοσούν είναι μικρότεροι από 45 ετών. Άλλοι παράγοντες κινδύνου είναι το οικογενειακό ιστορικό για νόσο του Πάρκινσον, έκθεση σε φυτοφάρμακα και άλλοι περιβαλλοντικοί παράγοντες. Σύμφωνα με κάποιες μελέτες, οι μη καπνιστές έχουν διπλάσια πιθανότητα να εμφανίσουν τη νόσο, όπως και οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες και οι άνδρες, που λαμβάνουν χαμηλή ποσότητα καφεϊνης, φαίνεται να έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης νόσου.  

Η νόσος του Πάρκινσον κλινικά χαρακτηρίζεται από τρόμο ηρεμίας, υπερτονία, ακινησία, αμιμία προσώπου και διαταραχές στη στάση και την ισορροπία. Τα πρώιμα συμπτώματα της νόσου είναι δύσκολο να γίνουν αντιληπτά, η νόσος επιδεινώνεται σχετικά αργά, και πολλές φορές, η διάγνωση καθυστερεί 2-3 χρόνια από τα πρώτα συμπτώματα. Οι πρώτες αντιληπτές εκδηλώσεις είναι τρόμος ηρεμίας, στο 70% των περιπτώσεων, απώλεια δεξιοτήτων του ενός χεριού, βραδυκινησία και δυσκαμψία. Το σημείο του οδοντωτού τροχού κατά την εξέταση της πηχεοκαρπικής άρθρωσης είναι επίσης χαρακτηριστικό.  

Σε μετέπειτα στάδια, το πρόσωπο του ασθενούς είναι ανέκφραστο και ο λόγος μονότονος με δυσαρθρία. Η βάδιση γίνεται με μικρά βήματα, τον κορμό κυρτό, τα χέρια καθηλωμένα στα πλάγια, με συρτό βηματισμό, συνήθως όμως με επιταχυνόμενο ρυθμό. Όλες οι κινήσεις που απαιτούν δεξιότητα, όπως το φαγητό, η ένδυση, το μπάνιο, γίνονται πολύ αργά και συχνά απαιτείται βοήθεια. Οι ασθενείς αυτοί έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας, αλλά και άλλων ψυχικών διαταραχών, αγχωδών και συναισθηματικών.

Η διάγνωση της νόσου του Πάρκινσον στηρίζεται στην κλινική εικόνα. Δεν υπάρχουν αιματολογικές ή διαγνωστικές εξετάσεις για να επιβεβαιώσουν τη διάγνωση, αλλά η κλινική εξέταση απαιτείται για τη διάγνωση. Γενικά είναι αποδεκτό ότι η βραδυκινησία, σε συνδυασμό με μία από τις άλλες βασικές κλινικές εκδηλώσεις, όπως ο τρόμος ηρεμίας, αστάθεια ή δυσκαμψία, απαιτούνται για τη διάγνωση. Θα πρέπει όμως να διαχωρισθεί από τις άλλες ασθένειες που προκαλούν δευτερογενή παρκινσονισμό, με τη λήψη ενός σωστού ιστορικού.

Υπάρχει μια κατηγορία κλινικών καταστάσεων, που εμφανίζονται με συμπτώματα που μιμούνται τη νόσο του Πάρκινσον. Στις περιπτώσεις αυτές δεν έχουμε ιδιοπαθή βλάβη των ντοπαμινεργικών νευρώνων, αλλά δευτερογενώς στην υποκείμενη νόσο, δημιουργούνται παρκινσονικά συμπτώματα. 

Σε αυτές τις καταστάσεις, ανήκουν:

1. Η χρήση φαρμάκων, όπως τα αντιψυχωτικά και η μετοκλοπραμίδη

2. Κρανιοεγκεφαλική κάκωση

3. Εγκεφαλική βλάβη, όπως υδροκέφαλος, υποσκληρίδειο αιμάτωμα ή όγκος

4. Μεταβολικές και άλλες διαταραχές, π.χ. νόσος του Wilson, ψευδοϋποπαραθυρεοειδισμός, χρόνια ηπατική ανεπάρκεια κ.ά.

5. Τοξίνες, όπως μονοξείδιο του άνθρακα, μαγγάνιο, κυανιούχα άλατα, κ.ά.

6. Λοιμώξεις όπως ληθαργική εγκεφαλίτιδα, νευροσύφιλη, τοξοπλάσμωση, AIDS κ.ά.